Wybierasz się w Bieszczady i szukasz alternatywy dla wypraw po wspaniałych połoninach? Świetnym pomysłem jest wycieczka szlakiem cerkwi drewnianych. To obiekty, które przypominają o historii bieszczadzkich grup etnicznych — Bojków, Łemków, Pogórzan i Dolinian. Większość cerkwi to obecnie kościoły rzymskokatolickie. Dzięki temu nadal można je podziwiać. Dowiedz się, gdzie zobaczyć drewniane cerkwie.
Cerkwie bieszczadzkie to jeden z najbardziej charakterystycznych elementów krajobrazu tego regionu.
W Bieszczadach pierwsza cerkiew została wzniesiona ok. XVI wieku. Jednak trudno określić, który z obiektów to tak naprawdę pierwsza cerkiew grekokatolicka — dane nie są zbyt jasne.
Wiadomo natomiast, że przed wojną na tym terenie prawie na każdej wsi była greckokatolicka cerkiew. Niestety walki zbrojne, akcja „Wisła” i działania rządu z lat 50. i 60. XX wieku doprowadziły do zniszczenia wielu obiektów sakralnych regionu karpackiego. Przetrwało ich zaledwie 30. I choć wyglądają podobnie, pamiętaj, że cerkiew cerkwi nierówna. Dlatego rusz szlakiem cerkwi drewnianych i zobacz każdą z nich.
Najstarsza cerkiew greckokatolicka w Polanie
Najstarsza zachowana drewniana cerkiew w Bieszczadach znajduje się w Polanie. Została wybudowana w 1790 roku, choć wzmianki o istnieniu obiektów w tym miejscu pochodzą już z 1533 roku.
Ta drewniana cerkiew została zbudowana w kierunku wschodnim, tak jak wszystkie pozostałe budowle sakralne tego typu. Niestety nie zachowały się prawie żadne elementy pierwotne. Wszystko zostało skradzione lub zniszczone.
Drewniana cerkiew greckokatolicka w Czarnej
Ciekawą drewnianą cerkwią jest ta, która znajduje się w Czarnej. Na zwiedzających czeka tam drewniana cerkiew z 1834 roku. Została ona umieszczona na murowanej podmurówce i ma klasycystyczną, drewnianą fasadę z portykiem zakończonym szczytem w kształcie trójkąta. We wnętrzu cerkwi znajduje się niekompletny ikonostas z 1882 roku, który można podziwiać, oglądając ołtarz z każdej strony.
Drewniana cerkiew grekokatolicka pod wezwaniem św. Michała Archanioła w Smolniku
W Smolniku drewniana świątynia została zbudowana na miejscu poprzedniej cerkwi w 1791 roku. Jednak warto wiedzieć, że jest to trzecia cerkiew prawosławna w tym miejscu — wzmianki o wybudowaniu pierwszej cerkwi pochodzą już z 1583 roku.
Obecna drewniana cerkiew w Smolniku jest jedyną z ocalałych w typie cerkwi bojkowskich w Bieszczadach — pozostałe zostały zniszczone. W 2013 roku cerkiew została wpisana na listę UNESCO jako cenny obiekt architektury. Dlatego warto ją koniecznie zwiedzić, ruszając szlakiem cerkwi drewnianych.
Czytaj więcej: Co zobaczyć w najbliższym sąsiedztwie Jabłonkowej Osady? Wyprawa bez samochodu lub na rowerze
Bieszczadzka murowana cerkiew w Łopience
Jedną z najpiękniejszych zachowanych cerkwi murowanych stanowi obiekt w Łopience. Stanowi ona wyjątek wśród innych drewnianych bieszczadzkich cerkwi, jednak warto ją odwiedzić. Prawdopodobnie została wzniesiona na początku XIX wieku. Po II wojnie światowej cerkiew została opuszczona i powoli niszczała. Służyła jako np. schronienie dla owiec.
Na szczęście zainteresował się nią powiatowy konserwator zabytków Olgierd Łotoczko, który stworzył plan odbudowy obiektu. Renowacji cerkwi podjął się Zbigniew Kaszuba wraz z Towarzystwem Karpackim. Dzięki ich staraniom obiekt został odnowiony i zwiedzanie cerkwi jest możliwe.
Cerkiew w Łopience znajduje się ok. 20 kilometrów od Jabłonkowej Osady.
Wyprawa szlakiem architektury drewnianych cerkwi to świetny pomysł, jeśli chcesz poznać dawne dzieje tego regionu. Warto jednak pamiętać, że wiele cerkwi zostało rozebranych lub spalonych. Dlatego wycieczka ich tropem również może być bardzo ciekawa, choć będzie wymagać sporo wyobraźni!
